เครือข่ายการมีส่วนร่วมอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ : กรณีศึกษาชุมชนบ้านนาอีสาน ตำบบลท่ากระดาน อำเภอสนามชัยเขต จังหวัดฉะเชิงเทรา

Abstract

การวิจัยเรื่อง “เครือข่ายการมีส่วนร่วมอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้: กรณีศึกษา ชุมชนบ้านนาอีสาน ตำบลท่ากระดาน อำเภอสนามชัยเขต จังหวัดฉะเชิงเทรา” มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการก่อรูปเครือข่ายและการจัดระบบบริหารเครือข่ายการมีส่วนร่วมอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ของชุมชนบ้านนาอีสาน ตำบลท่ากระดาน อำเภอสนามชัยเขต จังหวัดฉะเชิงเทราโดยวิธีการสัมภาษณ์แบบเชิงลึกจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 2 กลุ่ม ประกอบด้วยกลุ่มภาครัฐ จำนวน 3 คน และกลุ่มวนเกษตรบ้านนาอีสาน (กลุ่มเพาะกล้าไม้บ้านนาอีสาน) จำนวน 6 คน ผลการวิจัย พบว่า การก่อรูปเครือข่ายของชุมชนบ้านนาอีสานเกิดจากการริเริ่มของชุมชนเอง เป็นกลุ่มที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติมีรูปแบบไม่เป็นทางการ มีโครงสร้างที่ไม่ซับซ้อน ซึ่งชุมชนเกิดความตระหนักและตื่นตัวในปัญหาใดปัญหาหนึ่งแล้วลงมือริเริ่มในการรวมตัวกันเข้าเป็นกลุ่มเพื่อดำเนินการแก้ไขปัญหาให้ลุล่วงหรือบรรเทาไปประกอบด้วย 1) การสร้างความตระหนักในปัญหาและสำนึกในการรวมตัว 2) การแสวงหาแกนนำที่ดีของเครือข่าย 3) การสร้างจุดร่วมของผลประโยชน์ และ 4) การสร้างแนวร่วมสมาชิกของเครือข่าย โดยมีการใช้เวทีการเรียนรู้เป็นเครื่องมือในการดำ เนินกิจกรรมและแลกเปลี่ยนความรู้สำหรับผลการศึกษาการจัดระบบบริหารเครือข่ายของชุมชนบ้านนาอีสาน พบว่า ปัจจุบันกลุ่มมีความชัดเจน เรื่องการจัดระบบบริหารเครือข่าย ซึ่งประกอบด้วย 1) การจัดผังกลุ่มเครือข่าย 2) การจัดบทบาทหน้าที่ของสมาชิกในเครือข่าย 3) การจัดระบบติดต่อสื่อสารและ 4) การจัดระบบการเรียนรู้ร่วมกัน โดยมีจุดมุ่งหมายคือการต่อสู้เพื่อหาทางออกให้กับปัญหาและอุปสรรคที่เกิดขึ้นจนประสบความสำเร็จ เพื่อรักษาวิถีชีวิตแบบดั้งเดิม คือ“มีกินมีใช้ตลอดชีวิต” มีชีวิตแบบพอเพียงและสามารถพึ่งตนเองได้โดยที่ไม่เป็นภาระต่อสังคมภายนอก