การจำหน่ายยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน ชุดตรวจการตั้งครรภ์ และการให้บริการรักษาโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ โดยร้านยาในจังหวัดชลบุรี

Abstract

การวิจัยเชิงปฏิบัติการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบริการด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพ ทางเพศและอนามัยเจริญพันธุ์ในร้านยา โดยการสำรวจและจัดทำข้อเสนอ เชิงนโยบายเพื่อเสริมสมรรถนะร้านยาให้เข้าร่วมเป็นเครือข่ายบริการอนามัย เจริญพันธุ์และป้องกันโรคเอดส์ ในช่วงระยะเวลาตั้งแต่ พ.ศ. 2552 ถึง พ.ศ. 2553 ผู้ตอบแบบสอบถาม 441 คน จากร้านยาทั้งหมด 634 แห่ง (70%) ในจังหวัดชลบุรี มียอดจำหน่ายยาคุมฉุกเฉิน จำนวนมากถึง 16,870 กล่อง/เดือน ถุงยางอนามัย 14,883 เดือน และชุดตรวจการตั้งครรภ์ 6,943 กล่อง/เดือน ร้านยาที่อยู่ใกล้สถานศึกษามีการจำหน่าย ยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน ถุงยางอนามัย และชุดตรวจการตั้งครรภ์ มากกว่าร้านยาที่อยู่ไกลสถานศึกษาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) ผู้รับบริการรักษาโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ที่ซื้อยากินเองจากคำโฆษณา มีจำนวน 5,168 คน /เดือน มากกว่าผู้รับบริการที่บอกเล่าอาการให้ร้านยาจัดยาให้จำนวน 2,444 คน/เดือน ยาที่สั่งจ่ายเพื่อต้านเชื้อโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ หนองในแท้ หนองในเทียม แผลริมอ่อน ส่วนใหญ่อยู่ในกลุ่ม Quinolone 74.2% ได้แก่ Ciprofloxacin และ Norfloxacin ยากลุ่มอื่น ได้แก่ Doxycyclin 45.7% Azithromycin 26.5% และอื่น ๆ อีกถึง 19 ชนิด ร้านยาส่วนใหญ่มีบริการให้ความรู้เรื่องโรคและการใช้ยา แต่บริการให้คำปรึกษาเฉพาะด้านอนามัยเจริญพันธุ์ยังมีน้อย ร้านยา 358 แห่ง (89%) ยินดีเข้าร่วมเป็นเครือข่าย โดยส่วนใหญ่ต้องการให้มีการอบรม (94%) และสนับสนุนเอกสารเผยแพร่ (99.5%) ผลจากการจัดทำข้อเสนอ ระดับนโยบาย สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดชลบุรี ได้จัดให้มีการอบรมเสริมสมรรถนะร้านยาด้านการให้คำปรึกษาด้านเอดส์และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์และส่งเสริมการเข้าถึงถุงยางอนามัยและสร้างเครือข่ายที่ครอบคลุมทั้งด้านสุขภาพและสังคม