โครงสร้างจุลกายวิภาคเซลล์สืบพันธุ์เพศเมียและเพศผู้ ในอวัยวะสืบพันธุ์ของหอยนางรมปากจีบ

Abstract

วัตถุประสงค์ของศึกษาในครั้งนี้คือศึกษาโครงสร้างจุลกายวิภาคเซลล์สืบพันธุ์เพศเมียและเพศผู้ในอวัยวะ สืบพันธุ์ของหอยนางรมปากจีบ Saccostrea cucullata โดยกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอนแบบส่องผ่าน (TEM) ร่วมกับเทคนิคมิญวิทยา ผลการศึกษาพบว่าหอยนางรมมีเพศแยก การสร้างเซลล์สืบพันธุ์ของเพศผู้และเพศเมีย พบในท่อสร้างเซลล์สืบพันธุ์ (gonadal tubule) ซึ่งอยู่ภายในอวัยวะสืบพันธุ์ (gonad) โดยพบอวัยวะสืบพันธุ์ ทั้งเพศผู้และเพศเมียเชื่อมติดกับเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน ซึ่งมีตําแหน่งอยู่ระหว่างต่อมย่อยอาหารกับแมนเทิล เพศเมีย พบเซลล์ไข่ถายในท่อสร้างเซลล์สืบพันธุ์ เซลล์ไข่ที่กําลังพัฒนาจะอยู่ติดกับฐานของท่อและมีขนาดใหญ่ขึ้น เนื่องจากมีการสะสมอาหารในไซโทพลาซึมมากขึ้นในรูปของโปรตีนและไขมัน ไข่ที่พัฒนา สมบูรณ์แล้วจะมีการ พัฒนาชั้น envelop คลุมเซลล์ไข่ตลอดทั้งเซลล์ ในหอยนางรมปากจีบไข่ที่พร้อมปฏิสนธิอยู่ในระยะ Primary oocyte และจะเริ่มแบ่งเซลล์แบบไมโอซิสเมื่อได้รับการผสมกับเซลล์อสุจิ สําหรับในเพศผู้จะพบ Spermatogonium อยู่บริเวณฐานของท่อสร้างเซลล์สืบพันธุ์และแบ่งเซลล์แบบไมโทซิสได้เป็นเซลล์ Spermatocyte จากนั้น Spermatocyte จะแบ่งแบบไมโอซิสเพื่อสร้าง Spermatid จากนั้น Spermatid จึง พัฒนาไปเป็น Sperm หรืออสุจิ ตามลําดับ กระบวนการสร้างเซลล์สืบพันธุ์เริ่มจากด้านฐานของท่อเข้าสู่ลูเมน สังเกตจากเซลล์มีขนาดเล็กลง เซลล์อสุจิที่สมบูรณ์จะพบนิวเคลียสที่ส่วนหัว และพบอะโครโซมด้านหน้าสุด พบไมโทคอนเดรียที่คอรวมกันเป็นพูใหญ่ 4-5 อันต่อเซลล์ ด้านหลังจะเป็นส่วนหางแฟลกเจลลัม เซลล์อสุจิที่ สมบูรณ์แล้วจะเคลื่อนตัวมายังกลางลูเมน นอกจากนี้ที่บริเวณฐานของท่อสร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้ยังพบเซลล์ Intragonadal somatic cell เป็นลักษณะของเซลล์ร่างกายที่มีนิวเคลียสไม่กลม ซึ่งเซลล์ชนิดนี้อาจทําหน้าที่สาคัญคล้ายกับ Sertoli cell ในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ํานม