การสังเคราะห์ไทอามีนระหว่างการเจริญของเมล็ดข้าวพันธุ์ต่าง ๆ

Abstract

ข้าวเป็นอาหารจากธัญพืชที่สำคัญชนิดหนึ่งของโลก มีคุณค่าทางโภชนาการที่สำคัญโดยเฉพาะวิตามินบี 1 หรือไทอามีน (thiamine) และมีรายงานว่าข้าวพันธุ์ต่างกันมีปริมาณไทอามีนต่างกัน ดังนั้นในการศึกษาครั้งนี้จึงทำการศึกษาปริมาณไทอามีนในข้าว 3 พันธุ์ ได้แก่ กข29 กข41 และพิษณุโลก 2 ที่ระยะเจริญเต็มที่ และได้ทำ การศึกษากิจกรรมของเอนไซม์ HMPK/TMP-PPase(Hydroxymethylpyrimidine kinase/thiamine-phosphate pyrophosphorylase) ซึ่งเป็นเอนไซม์สำคัญในวิถีการสังเคราะห์ไทอามีน โดยศึกษาในแต่ละระยะการพัฒนาของเมล็ด ได้แก่ ระยะดอกบาน ระยะน้ำนม ระยะข้าวเม่าและระยะเจริญเต็มที่ จากการทดลองพบว่า ข้าว 3 พันธุ์ มีปริมาณไทอามีนอยู่ระหว่าง 0.068-0.072 µg/grain ส่วนการศึกษากิจกรรมของเอนไซม์ HMPK/ TMP-PPase พบว่า เมื่อเมล็ดมีการพัฒนาหลังจากดอกบานกิจกรรมของเอนไซม์ HMPK/TMPPase ต่อปริมาณโปรตีนมีแนวโน้มสูงขึ้นและสูงที่สุดในระยะข้าวเม่าจากนั้นลดลงในระยะเจริญเต็มที่ขณะที่กิจกรรมของเอนไซม์ HMPK/TMP-PPase ต่อเมล็ดเพิ่มขึ้นอย่างชัดเจนในระยะน้ำนมและสูงที่สุดในระยะข้าวเม่าจากนั้นลดลงในระยะเจริญเต็มที่ โดยกิจกรรมของเอนไซม์ HMPK/TMP-PPase ในทุกระยะการเจริญของเมล็ดของข้าวพันธุ์ กข41 กข29 และพิษณุโลก 2 มีค่าเฉลี่ยเป็น 0.034 0.041 และ 0.062 nmole/grain/min ตามลำดับ ซึ่งพบว่าระดับกิจกรรมของเอนไซม์ HMPK/TMP-Pase นี้มีแนวโน้มสัมพันธ์กับปริมาณไทอามีนที่สะสมในเมล็ดข้าว