Abstract:
แอคติโนแบคทีเรียเอนโดไฟท์จานวน 59 ไอโซเลท ที่คัดแยกได้จากพืชวงศ์ Rutaceae จัดอยู่ในสกุล Actinomycetospora, Amycolatopsis, Marmoricola, Micromonospora, Nocardia และ Streptomyces จากการวิเคราะห์ลำดับเบสและความสัมพันธ์ทางวิวัฒนาการของยีน 16S rRNA พบว่า มีแอคติโนแบคทีเรีย จำนวน 4 ไอโซเลท ที่น่าจะเป็นแอคติโนแบคทีเรียสปีชีส์ใหม่ในสกุล Nocardia ได้แก่ ไอโซเลท R6R-6, R7R-8, R15R-2 และ R16R-3 การคัดกรองหาแอคติโนแบคทีเรียเอนโดไฟท์ที่ผลิตสารปฏิชีวนะในการยับยั้งเชื้อก่อโรคที่เป็นสาเหตุของการติดเชื้อในผู้ป่วยโรคเบาหวานพบว่า Streptomyces sp. R3R-6 ซึ่งแยกได้จากรากของมะกรูดเป็นสายพันธุ์ที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดในการผลิตสารปฏิชีวนะที่มีฤทธิ์ในการต้านแบคทีเรียแกรมบวก B. subtilis ATCC 6633, M. luteus ATCC 9341 และ S. aureus ATCC 25923 สารปฏิชีวนะที่ผลิตจาก Streptomyces sp. R3R-6 คือ actinomycin D สารมีประสิทธิภาพสูงในการต้านแบคทีเรีย แกรมบวกเทียบเท่ายาปฏิชีวนะ chloramphenicol ดังนั้นแอคติโนแบคทีเรียเอนโดไฟท์ที่คัดแยกได้จากพืชวงศ์ Rutaceae จึงเป็นแหล่งของจุลินทรีย์ที่มีศักยภาพในการผลิตสารปฏิชีวนะที่มีฤทธิ์ในการยับยั้งเชื้อก่อโรคที่เป็นสาเหตุของการติดเชื้อในผู้ป่วยโรคเบาหวาน นอกจากนี้ยังได้ศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อการผลิตสารสารปฏิชีวนะจาก Streptomyces sp. R3R-6 พบว่า ระยะเวลาและปริมาณหัวเชื้อเริ่มต้นที่เหมาะสมในการผลิตสารปฏิชีวนะ คือ 7 วัน และร้อยละ 1 โดยปริมาตร ตามลำดับ และองค์ประกอบของอาหารเลี้ยงเชื้อที่เหมาะสม คือ น้าตาลซูโครส (10 กรัมต่อลิตร) และสารสกัดมอลต์ (20 กรัมต่อลิตร)
