Abstract:
งานวิจัยเรื่อง “การตั้งถิ่นฐานและพัฒนาการของภาคตะวันออกยุคปรับปรุงประเทศตามแบบสมัยใหม่ถึงปัจจุบัน” เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพที่มีวัตถุประสงค์จะสืบค้น รวบรวม ข้อมูลเกี่ยวกับภาคตะวันออก ทั้งที่เป็นข้อมูลลายลักษณ์ และมิใช่ลายลักษณ์ มาตรวจสอบ วิพากษ์ วิเคราะห์ สังเคราะห์ เชื่อมโยงจนได้ทัศนภาพ(Historical Perspective) เกี่ยวกับภาคตะวันออกที่ถูกต้อง ชัดเจน มีพลวัตร และเข้าถึงได้ง่าย โดยเฉพาะอย่างยิ่งภาคตะวันออกยุคปรับปรุงประเทศตามแบบสมัยใหม่เป็นต้นมา โดยใช้วิธีวิทยาเชิงประวัติศาสตร์ (Historical Methodology) ผลการวิจัยพบว่า นับตั้งแต่ยุคปรับปรุงประเทศตามแบบสมัยใหม่เป็นต้นมา ปัจจัยทางด้านเศรษฐภูมิ ภูมิรัฐศาสตร์ ภูมิสังคม วัฒนธรรม และภูมิปัญญา ส่งเสริมให้ภาคตะวันออกเป็นภูมิภาคที่โดดเด่นขึ้นโดยลำดับ มิใช่เพียงในทรรศนะของผู้ปกครองไทยเท่านั้น แม้ในทรรศนะของชาวต่างประเทศที่เข้ามาเผยแพร่ศาสนา ทูตานุทูต พ่อค้า (นักธุรกิจ นักลงทุน) ต่างพิจารณาเห็นต้องกัน ภาคตะวันออกจึงได้รับการพัฒนาขึ้นทั้งจากภาครัฐ และภาคเอกชน จนเป็นภูมิภาคที่มีโครงสร้างพื้นฐานสมบูรณ์ เอื้อต่อการประกอบธุรกิจ อุตสาหกรรม ทั้งอุตสาหกรรมการเกษตร เครื่องจักรกล เครื่องอิเล็กทรอนิกส์ การท่องเที่ยว การบริการ การคมนาคมขนส่ง การสื่อสาร ตลอดจนอุตสาหกรรมพลังงาน ด้านการรักษาความปลอดภัย เป็นที่ตั้งของฐานทัพเรือ และหน่วยทหารบก รวมทั้งสถาบันการศึกษาของทหาร ด้านสังคมและสาธารณสุขก็เช่นเดียวกัน ภาคตะวันออกพรั่งพร้อมด้วยสถาบันการศึกษาทุกระดับและทุกสาขา โรงพยาบาล สาธารณสุข แพทย์ทางเลือก สวยสมุนไพร ฯลฯ ทั้งภาครัฐและภาคเอกชน จึงเป็นภูมิภาคที่เป็นทั้งต้นแบบและบทเรียนของการพัฒนาแบบก้าวกระโดด โดยอาศัยภูมิปัญญาและเทคโนโลยีสำเร็จรูปจากภายนอก ซึ่งมีพื้นฐานทางธรรมชาติ (สิ่งแวดล้อม) สังคมและวัฒนธรรมที่แตกต่างมาใช้เป็นหลักในการพัฒนา
