วัฒนธรรมคัมภีร์ใบลานของกลุ่มชาติพันธุ์เขมรในประเทศไทย

Abstract

บทความดังกล่าวมีวัตถุประสงค์ในการศึกษา คือ (1) ศึกษาวัฒนธรรมคัมภีร์ใบลานของกลุ่มชาติพันธ์เขมรในเขตอำเภอขุขันธ์ (2) ศึกษาลักษณะสังคมของกลุ่มชาติพันธ์เขมรอำเภอขุขันธ์ผ่านวัฒนธรรมคัมภีร์ใบลาน (3) จัดระบบความรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรมคัมภีร์ใบลานที่พบให้อยู่ในลักษณะที่พร้อมใช้ มีเครือข่ายและเข้าถึงโดยง่าย การศึกษาโดยใช้วิจัยเชิงคุณภาพวัฒนธรรมแนวประวัติศาสตร์ วัฒนธรรมคัมภีร์ใบลานเป็นวัฒนธรรมที่ใช้บันทึกความรู้ ความคิด ของผู้คน เป็นวัฒนธรรมที่ปรากฏเป็นวัฒนธรรมร่วมของภูมิภาคเอเชียอาคเนย์ในบริเวณภาคพื้นทวีปอย่างหนึ่งและในสังคมไทยปรากฏวัฒนธรรมคัมภีร์ใบลานตามภูมิภาคต่างๆ วัฒนธรรมคัมภีร์ใบลานจึงจัดเป็นวัฒนธรรมร่วมในราชอาณาจักรไทยอย่างหนึ่งพื้นที่ศึกษาจัดเป็นเขตวัฒนธรรมเฉพาะผู้คนที่อาศัยอยู่ส่วนใหญ่เป็นกลุ่มคนไทยเชื้อสายเขมรพื้นที่ดังกล่าวปรากฏวัฒนธรรมคัมภีร์ใบลานหนาแน่น ปรากฏทั้งตัวคัมภีร์ใบลาน การใช้และการผลิตซ้ำ โดยประเภทคัมภีร์ที่ได้รับการผลิตซ้ำส่วนใหญ่เป็นคัมภีร์พุทธศาสนา ส่วนเรื่องราวอื่น ๆ ถูกบันทึกลงกระดาษแทน ผลการศึกษาด้านมิติทางวัฒนธรรม เบื้องต้นพบว่าคัมภีร์ใบลานในพื้นที่ มีลักษณะสัมพันธ์กับวัฒนธรรมขอม และพบว่าคัมภีร์ใบลานที่สร้างหลังปี พ.ศ. 2500 มีบางอย่างปรับเปลี่ยนไปจากเดิม เช่น อักษรนอกจากจะปรากฏอักษรขอมแล้วยังปรากฏอักษรไทยปะปน ขนบการสร้างเริ่มให้ความสำคัญเงินมากกว่าความศรัทธาวัสดุบางอย่างที่เคยสร้างเองก็เริ่มใช้ของที่ซื้อจากตลาด เช่น สายสนองเปลี่ยนจากสายไหมเป็นเชือกร่ม ผ้าห่อใบลายเปลี่ยนจากผ้าห่อลวดลายท้องถิ่นเป็นผ้าดิบสีขาว ผ้าพิมพ์ลายดอกต่างๆ อย่างไรก็ดีปรากฏการณ์ทางวัฒนธรรมเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยสะท้อนสภาพชุมชนในมิติชุมชน เช่น การต้องการดำรงอัตลักษณ์ ทิศทางการสืบพุทธศาสนา การยอมรับอิทธิพลไทย และโลกทัศน์ของผู้คน The purpose of the recent study, Plam Leaf-Manuscripts Culture of Khmer Ethnic in Thailand are, (1) to investigate plam leaf-manuscripts culture of Ethnic in Khukhan District, (2) to study characteristic of Khemer ethnic society of Khukhan district through plam leaf-manuscripts culture, and (3) to organize bodies of knowledge of plam leaf-manuscripts culture as being read-to-use and the networking with easy accessibility The present study is based on historical quality research approach. the plam leaf-manuscripts culture has been used to record people’s knowledge and thinking. It appeared to be a shared culture of people in South East Asia. In Thailand, this kind of cultural materials is found in many areas of the country. It could be considered as a shared culture of Thailand. The study areas are focused more especially on the places where Khmer ethnic groups are living, since there are a lot of plam leaf-manuscripts had been used and reproduced. The result of the study found that the main content in palm-leaves, which were reproduced, relates to Buddhism. Other contents or stories were recorded in paper instead of plam-leaves. Thus, it could be said that the tendency of the existence of plam leaf-manuscripts culture might depend on presence of Buddhism as well. From the study of cultural dimensions, the result is as follows: 1. The plam leaf-manuscripts culture of people in Khukhan district relates to Khmer culture in Cambodia, 2. Some characteristic of the plam leaf-manuscripts produced after Buddhist calendar year 2500 were changed. For example, it appears some Thai characters mixed up with Khmer character, 3. Some dimensions of usual practice correlated with development system have changed. For example, to help each other mainly depended on money instead of faith, some materials in making plam leaf-manuscripts were bought from market instead of self-making such as binding strings, wrapping cloth etc. These show that the culture in the study area is changed. However, such cultural phenomenon could help us reflect the society, such as : the need of identity maintain, the tendency of Buddhism maintaining as well as the worldview of people.