ชนิดของสมาสสันสกฤตที่ปรากฏในภาษาไทย

Abstract

บทความเรื่องชนิดของสมาสสันสกฤตที่ปรากฏในภาษาไทย มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอชนิดของสมาสสันสกฤตที่ปรากฏในภาษาไทย โดยใช้เกณฑ์การสมาสของภาษาสันสกฤตในการพิจารณาคำสมาสในภาษาไทย ซึ่งสามารถสรุปได้ว่าสมาสสันสกฤตที่ปรากฏในภาษาไทยมี 6 ชนิด ได้แก่ ตัตปุรุษสมาส กรรมธารยสมาส พหุวรีหิสมาส ทวิคุสมาส ทวันทวสมาส และอัพยยีภาวสมาส นอกจากนี้ยังพบสมาสย่อยของ ตัตปุรุษสมาส 3 ชนิด คือ วิภักติตัตปุรุษสมาส นัญตัตปุรุษสมาส และอุปปทสมาส สมาสย่อยของกรรมธารยสมาส 4 ชนิด ได้แก่ วิเศษณปูรวปทสมาส วิเศษยปูรวปทสมาส อุปมาโนตตรปทสมาส และ อวธารณาปูรวปทสมาส และพบสมาสย่อยของอัพยยีภาวสมาส 1 ชนิด คือ อัพยยปูรวปทสมาส ชนิดของสมาสสันสกฤตเหล่านี้แสดงให้เห็นว่า ภาษาสันสกฤตมีอิทธิพลต่อภาษาไทยไม่ใช่มีแต่เพียงด้านคำ ด้านอักขรวิธี หรืออิทธิพล ด้านสำนวนภาษาและการผูกประโยคเท่านั้น แต่การสร้างคำโดยเฉพาะการสร้างคำโดยวิธีสมาสก็เป็นอิทธิพลที่ภาษาสันสกฤตมีต่อภาษาไทยเช่นกัน