การพัฒนาการผลิตวัคซีน Formalin killed cell เพื่อต้านเชื้อแบคทีเรีย Vibrio vulnificus ในปลากะพงขาวและปลากะรังในเชิงพาณิชย์

Abstract

การพัฒนาวัคซีนชนิดเชื้อตายด้วยฟอร์มาลิน (Formalin killed cell vaccine, FKCV) ในการศึกษาครั้งนี้ ถูกผลิตจากเชื้อแบคทีเรียวิบริโอ วัลนิฟิคัส สายพันธุ์บูรพา (Vibrio vulnificus Burapha strain) ที่ก่อโรครุนแรงในปลากะพงขาว ประสิทธิภาพการต้านทานโรคจากแบคทีเรีย Vibrio vulnificus ในปลากะพงขาวขนาด nursing fry (3 -4 นิ้ว) และ juvenile (5 -6 นิ้ว) ภายหลังการได้รับวัคซีน Folmalin killed whole cell (FKC) ถูกทดสอบในสภาพการทดลองแบบจำลอง เพื่อศึกษาการตอบสนองทาง innate and adaptive immunity และการแสดงออกของยีน (Immune-related gene expression) ในระบบภูมิคุ้มกันของปลาที่กะพงขาวได้รับวัคซีน FKC, V. vulnificus สายพันธ์ไทย เพื่อเป็นแนวทางการใช้วัคซีน FKC เชิงพาณิชย์ในฟาร์มปลากะพงขาว ผลการศึกษาการฉีดวัคซีน FKC เชื้อตาย ร่วมกับสารสื่อแอดจูแวนท์ (Freund’s incomplete adjuvant) เข้าสู่กล้ามเนื้อปลากะพงขาว คุ้มครองโรคที่อัตรารอดตายที่ 80% เนื่องจากวัคซีนส่งเสริมให้เกิดการทำงานในระบบภูมิคุ้มกันแบบจาเพาะ ทำการกระตุ้นการแสดงออกในระบบภูมิคุ้มกัน humoral immunity ได้ดีที่สุด โดยการเกิดปฏิกิริยาระหว่างแอนติเจนกับแอนติบอดี (Ag-Ab complex) ค่า antibody titer เจือจางที่ 1/30,000 จากการที่ปริมาณเซลล์เม็ดเลือดขาวประเภท small and large lymphocyte เพิ่มขึ้นใน 40 วัน และกระตุ้นการแสดงออกในระบบภูมิคุ้มกัน innate immunity ของขบวนการจับกินสิ่งแปลกปลอมของเซลล์เม็ดเลือดขาว จากการประเมินผลการกระตุ้นการแสดงออกของยีนในอวัยวะ ตับ ไต และม้าม ของปลากะพงขาว การแสดงออกของยีนที่หน้าที่เป็นโปรตีนตัวรับ (receptor protein) คือ CMKLR1 จะมีระดับสูง ซึ่งเป็นยีนถูกสร้างเมื่อร่างกายปลาตระหนักถึงสิ่งแปลกปลอมเข้าร่างกาย เพื่อให้ขบวนการอักเสบเกิดขึ้นให้มีการเพิ่มเซลล์เม็ดเลือดขาวและสารโปรตีน และเมื่อวัคซีนตายฉีดร่วมกับสารสื่อแอดจูแวนท์ สามารถกระตุ้นให้เกิดการทางานของภูมิคุ้มกันแบบจาเพาะเจาะจงได้ดีที่สุด เนื่องจากปลากะพงขาวการแสดงออกของยีนที่ทาหน้าที่ตัวจับกับแอนติเจน (binding protein) คือ IGHM, C1QL4L และ MHCII อย่างชัดเจนภายหลังการฉีดเชื้อที่ระดับวัน ในช่วง 20-30 วัน ในการศึกษาครั้งนี้ การประดิษฐวัคซีนเชื้อตาย ให้แนวทางการใช้วัคซีน FKC เชิงพาณิชย์ในฟาร์มปลากะพงขาว ด้วยการฉีดวัคซีนเชื้อตายสายพันธ์บูรพา ร่วมกับแอดจูแวนท์เข้าสู่กล้ามเนื้อปลากะพงขาว เหมาะสมกับลูกปลากะพงขาวขนาด 4 – 5 นิ้ว น้าหนัก 30 – 40 กรัม เพื่อคุ้มครองโรคแบคทีเรียจาก Vibrio vulnificus