วีรกรรมชาวบ้านบางระจัน: ประวัติศาสตร์ วรรณกรรม และอุดมการณ์

Abstract

บทความนี้มุ่งพิจารณาประวัติศาสตร์และวรรณกรรมในฐานะที่เป็นเรื่องเล่า โดยศึกษาวิเคราะห์ เรื่องเล่าเกี่ยวกับวีรกรรมชาวบ้านบางระจันที่ปรากฏอยู่ในหน้าประวัติศาสตร์ไทยช่วงก่อนการ เสียกรุงศรีอยุธยาแก่พม่าครั้งที่สอง และวรรณกรรม บางระจัน ของ “ไม้ เมืองเดิม” แนวคิดเกี่ยวกับ ศาสตร์แห่งการเล่าเรื่องและแนวคิดเกี่ยวกับอุดมการณ์ที่ใช้ในการศึกษาเรื่องเล่าดังกล่าวทำให้ พบความสัมพันธ์เชิงอำนาจที่แฝงอยู่เบื้องหลังการบันทึกวีรกรรมของชาวบ้านบางระจันเป็นลายลักษณ์อักษรในหนังสือประวัติศาสตร์และวรรณกรรมซึ่งเป็นที่รู้จักกันดี การศึกษาพบว่ามีปฏิบัติการของอุดมการณ์รักชาติที่มุ่งหลอมรวมความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันของคนในชาติแฝงเร้นอยู่ในเรื่องเล่าอย่างเข้มข้น ทั้งนี้ การนำเลื่องเล่าเกี่ยวกับวีรกรรมของชาวบ้านบางระจัน มาเผยแพร่ผ่านสื่อตลอดหลายปีที่ผ่านมาในหนังสือแบบเรียนประวัติศาสตร์ไทยและสื่อสมัยใหม่ต่าง ๆ นับเป็นการบ่มเพาะ ผลิตซ้ำ และตอกย้ำอุดมการณ์รักชาติให้ยั่งยืนต่อไปในสังคมไทย