การประเมินศักยภาพและการสร้างตำรับยาใหม่ของสมุนไพรไทย สำหรับการรักษาโรคเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ

Abstract

โรคเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ คือการที่อวัยวะเพศชายไม่สามารถแข็งตัวหรือคงการแข็งตัวได้ตลอดการมีเพศสัมพันธ์ ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคเสื่อมสมรรถภาพทางเพศนี้คือ ความชราภาพและโรคหลอดเลือด การลดการผลิตไนตริกออกไซด์ของเอนไซม์เอนโดทีเลียลไนตริกออกไซด์ซินเทส (eNOS) และการเพิ่มความเครียดออกซิเดชันเป็นผลให้มีการลดลงของชีวปริมาณของไนตริกออกไซด์ และสุดท้ายนำไปสู่ภาวะ endothelial dysfunction ซึ่งเป็นอาการเริ่มต้นของโรคเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ โรคนี้อาจเกิดได้จากอนุมูลอิสระที่ทาปฎิกิริยากับไนตริกออกไซด์ ซึ่งเป็นปัจจัยหลักที่สาคัญต่อการคลายตัวของหลอดเลือด นำไปสู่การลดลงของชีวปริมาณไนตริกออกไซด์ ในการศึกษานี้เลือกพืชสมุนไพรไทยจำนวน 5 ชนิด คือ มะรุม กระชายดา ค้างคาวดา เร่วหอม และกวาวเครือแดง ทาการสกัดพืชด้วย 95% เอทานอล 40% เอทานอล และน้ำร้อน นำส่วนสกัดทั้ง 15 ส่วน สกัดมาทดสอบฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ คือ การกำจัดอนุมูล DPPH และอนุมูลซุปเปอร์ออกไซด์ รวมทั้งศึกษาผลต่อการผลิตไตริกออกไซด์ และการฟอสโฟรีเลชันของเลชันของเอนไซม์ eNOS ในเซลล์เยื่อบุหลอดเลือดมนุษย์ (EA.hy926 cell line) จากนั้นทำการตั้งตารายาสมุนไพรใหม่จากพืชที่มีฤทธิ์ทางชีวภาพที่มีประสิทธิภาพ และนำไปตรวจสอบต้านอนุมูลอิสระ และการกระตุ้นเอนไซม์ eNOS ทำการสร้างตำรับยาใหม่แบบ blended extracts ได้ 4 สูตร (BF1-BF4) จากส่วนสกัด 95% เอทานอลของมะรุม กระชายดา และกวาวเครือแดง และส่วนสกัดน้ำของกระชายดำ และเร่วหอม เราพบว่าตำรับยาสูตร BF3 และ BF4 มีฤทธิ์ต้านอนุมูล DPPH และอนุมูลซุปเปอร์ออกไซด์ที่ดี ทั้งยังเพิ่มการผลิตไนตริกออกไซด์และการฟอสโฟรีเลชันของเลชันของเอนไซม์ eNOS นอกจากนี้ทำการเตรียมตารับยาใหม่แบบ combined extracts ได้ 3 สูตร (CF1-CF3) จากมะรุม กระชายดา และกวาวเครือแดง และทำการสกัดสารด้วยวิธีการหมัก และวิธี soxhlet พบว่าตำรับยาสูตร CF1 ออกฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ และการผลิตไนตริกออกไซด์ไดดีที่สุดในตำรับยาแบบ combined extracts การสกัดสารด้วยวิธีการหมัก ให้ฤทธิ์ทางชีวภาพที่ดีกว่าวิธี soxhlet จากนั้นทำการศึกษากลไกการเพิ่มการผลิตไนตริกออกไซด์ของตำรับยาสูตร BF3 พบว่าตำรับยาสูตร BF3 กระตุ้นการฟอสโฟรีเลชันของเอนไซม์ eNOS และเอนไซม์ที่ส่งสัญญาณชีวภาพที่อยู่เหนือขึ้นไป คือ เอนไซม์ Akt ข้อมูลที่ได้แสดงให้เห็นว่าตำรับยาสูตร BF3 อาจถูกนำไปพัฒนาเป็นอาหารเสริมเพื่อใช้รักษา และป้องกันโรคเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ